In mijn foto van de maand liet ik het al doorschemeren, de damhertenbronst 2013 was er niet een om over naar huis te schrijven. Wekenlang maakte ik geen foto en ging ik na elk bezoek ontgoocheld naar huis. De bronst van vorig jaar vond ik al moeilijker gaan dan andere jaren, maar 2013 is voor mij echt de slechtste bronst ooit.
Ik kan me enkele ochtenden herinneren dat ik met capuchon op in de regen zat te ontbijten in het veld, helemaal alleen, geen hert te bekennen op wat spitsers na. Andere ochtenden baadden de duinen in een goddelijk licht, maar geen hert te vinden.
Zonnestralen in de bomen
Ondanks dat heb ik toch een paar leuke momenten mogen meemaken. Dat de damhertenbronst niet liep was blijkbaar als wereldnieuws rond gegaan, want er was bijna niemand te bekennen. Vanwege de rust in het bos herstelde de natuur zich snel en zag je veel vrouwtjes naar binnen en buiten rennen.
Damhert probeert dame te imponeren
Je kon nu weer net als vroeger rustig tegen een boom gaan zitten en kijken hoe de vrouwtjes zenuwachtig rond de mannetjes dartelden. Die op hun beurt alles deden om te imponeren of probeerden de jonge vrijers flink op te jagen.
Damhert hinde (Dama dama)
Mijn selectie foto’s is dus nogal gering en weinig divers voor een bronstblog voor mijn doen. Maar gelukkig heb ik nog twee jaar achterstand in mijn fotoarchief, dus binnenkort zal ik het te kort compenseren met foto’s van de bronst van 2012 en 2011.
Damhertenbronst 2013. Ik doe een voorzichtige aanname dat dit wel de meest besproken bronst is van de afgelopen tien jaar. Of het nu aan de wintersterfte ligt, de warmte van afgelopen maand of toch de zware recreatieve druk van de afgelopen jaren; de damhertenbronst viel erg tegen dit jaar. Wekenlang heb ik geen foto gemaakt, maar zo net op de valreep van de maand kon ik er toch nog enkelen maken.
Een foto die ik liever wat ruimer had gekaderd, maar desondanks ben ik er blij mee. Het toont het verdedigende gedrag van de mannen die hun bronstkuil beschermen. De grotere damherten jagen de kleinere weg zodat het sterkste, dominante mannetje uiteindelijk regeert in zijn kuil. Veel jongere mannen cirkelen rond de bronstkuilen en proberen zo wat te oefenen voor de toekomst. Soms wagen zij zelfs een poging om een dame te verschalken. Deze jonge vrijer moest het onderspit delven.
De herfst dient zich weer aan en dat betekent dat de bomen zich weer in bonte kleuren hullen, de herten het in hun bol krijgen en wij lekker nat zullen regenen bij een straffe wind. Ik heb er zin in!
Als de zon laag in de hemel hangt kun je prachtige foto’s maken. Precies dat ene half uurtje licht geeft je foto’s net wat extra’s vind ik. Deze maand was ik er naar op zoek in combinatie met damherten. Gelukkig vond ik ze en ook nog eens een mooi roedel jonge heren. Terwijl ze door de duinenpannen heen graasden kwamen ze precies langs een plek ten opzichte van de zon waar al hun bastgeweien een prachtig gouden randje kregen. Prachtig al zeg ik het zelf.
Damhert (Dama dama) rust in het hoge gras.Grazende damherten (Dama dama).
Midden in de zomer doet de zon de duinpannen van de Amsterdamse Waterleidingduinen aanvoelen als de Sahara. En hoewel je verkoeling vindt langs de kust ben ik meer een man van de nazomer. De temperatuur is beter en het licht vind ik ook mooier. Je kan in de nazomer van die mooie gouden randjes krijgen rond een damhert als je hem goed plaatst ten opzichte van de zon.
Damhert (Dama dama) in tegenlicht.Bastgewei van damhert steekt uit boven het gras.
En dan kom ik meteen bij het tweede voordeel van de nazomer: het bastgewei. In april verliezen de damherten hun gewei en het begint daarna meteen weer aan te groeien. Het duurt enkele maanden voordat het gewei weer op volle sterke is en de herten de bast die dan begint te jeuken afschuurt. Met een zonnetje erop is zo’n bastgewei erg mooi om te zien en ben ik daarom de laatste tijd specifiek op zoek gegaan naar dit soort foto’s. Voor sommige fotografen zal de mate van flare in het beeld te veel zijn, zelf vind ik het wel mooi.
Damherten (Dama dama) in tegenlicht.Damhert (Dama dama).Damherten (Dama dama)
De koude wind bijt dwars door mijn kleding heen en ik trek de rand van mijn jas wat hoger. De winter meldt zich in de duinen en het is goed te voelen. Had ik toch maar wat thermo ondergoed aangetrokken denk ik bij mezelf als ik doorstap om warmer te worden. Op zo’n moment benijd ik de reeën en damherten om hun warme vacht.
Damhertenvacht (Dama dama) van dichtbij.
De dikke vacht van een damhert biedt genoeg bescherming tegen kou en vocht. Herten slapen in de winter gewoon op de sneeuw en na een flinke sneeuwbui zie je hen rondlopen met een prachtig wit dekentje. Toch lijkt het de herten niet te deren. Van een afstand lijkt de vacht van het hert op ons eigen haar: dikke draden die op elkaar liggen.
Macro foto van de vacht van een damhert (Dama dama).
Kijk je van iets dichterbij, dan zie je dat onder die dikke draden een heel compacte deken zit van dunner haar die het damhert warm en droog houdt. De ondervacht bevat dikke haren gevuld met lucht, die als isolatielaag functioneert. De laag van haar dichter bij de huid is fijner van structuur en waterafstotend.
Macro foto van de ondervacht van een damhert (Dama dama).
Benieuwd hoe ik deze foto’s gemaakt heb? Houd mijn blog dan in de gaten!
Normaal gesproken ben ik iemand die natuur vooral groot bekijkt: dier in het landschap of een portretfoto. Maar ditmaal ben ik eens klein gaan denken. Nu de bladeren van de bomen vallen zie je in de Amsterdamse waterleidingduinen wat makkelijker de “echte natuur”. Het ontgaat niemand dat er overal damherten lopen in de AWD, maar hoe vaak zie je eigenlijk een dood hert? De natuur is snel in het verwerken van een gestorven dier. Sommigen zijn in enkele weken al opgegeten en verteerd door vossen, roofvogels en allerlei insecten.
Ik bespaar jullie de iets meer grafische foto’s die ik gemaakt hebt en heb een close-up gekozen voor foto van de maand. Voor mij was het de eerste keer dat ik eens goed naar de mond van een damhert keek. Ik vermoed dat het smaakpapillen zijn waar wij naar kijken, maar ik heb het nog niet kunnen achterhalen. Als iemand het weet hoor ik het graag!
Moe gestreden stierf het hert aan het einde van de bronst
De damhertenbronst is de kraamkamer van het leven voor damherten, maar voor sommigen ook het eind. Uitgeput, versleten en afgemat is deze kampioen neergestort in het gras. Zijn gevecht is gestreden en zijn nageslacht is zeker gesteld. Voor het hert en mij eindigde de damhertenbronst 2012 met zijn dood. Een triest einde volgens sommigen, maar voor hem misschien wel de mooiste manier om te gaan.
Een maand lang moest hij vechten, burlen en imponeren om te kunnen paren met enkele vrouwen. Wij mensen kunnen ons er dag in, dag uit druk om maken. Damherten maken zich echter maar enkele weken van het jaar druk om hun uiterlijk en voorkomen. Rollend door hun eigen urine ruiken de mannen als ware sexbommen en lokken ze de vrouwen met hun burlen. Er is geen tijd om te eten want de bronstkuil moet verdedigd worden. De hormonen gieren door hun lichaam en houden hun op de been. Sommigen komen als kampioenen uit de strijd en paraderen als trotse paarden door het lek. Anderen sterven.
Vlaggend damhert
De damhertenbronst was dit jaar een zware dobber qua fotografie en kansen. Moeder natuur had donkere gedachten in oktober en nog nooit zag ik zo’n grauwe bronst als dit jaar. Met de donkere wolken kwam ook de regen, maar na de regen geen zonneschijn. Als verzopen katten liepen de herten rond, hard schreeuwend op zoek naar gewillige dames.
Damhert in de regen
De bronst is altijd een wisselend gebeuren. Niet elke dag even actief en eigenlijk altijd maar een paar minuten echte top actie. Die momenten moet je precies pakken, die momenten moet je er zijn om het mee te maken. Dit jaar waren de momenten voor mijn gevoel schaars en moest ook ik er zwaar voor vechten.
Vechtende damherten
Dit jaar gaf ik mezelf de opdracht om me te concentreren op beeld wat ik nog niet had. Soms bleek het moeilijk om te vechten tegen mijn instinct als je diep in het bos geweien in elkaar hoort slaan. Je wilt dan naar binnen en een mooie hoek kiezen om het opspattende zand in beeld te krijgen, die bolle ogen die buiten uit de kas springen als ze elkaar aankijken. Maar ik moest en zou dit jaar nieuwe beelden maken, net een tikkeltje anders dan vorig jaar. En voor mijn gevoel is het goed gelukt.
Rustend damhertBejaard damhertDamhert speelt verstoppertjeDamhert schuurt zijn gewei en sloopt een struikDe bronst is over en de damherten rusten uit
Met de bronst ben je natuurlijk niet alleen. Veel mensen komen naar het schouwspel kijken. Werp ook een blik op de blogs van Ghita, Loes, Peter en Carl voor hun visie op de mooiste maand van de Amsterdamse waterleidingduinen.
Als je haar maar goed zit, dan scoor je wel een dame. Toch? Of het nu soms uit pure frustratie is of om een geurspoor achter te laten, de damherten rossen aardig wat bosjes in elkaar tijdens de bronst. Ik vind het altijd een mooi gezicht als een hert compleet los gaat op een struik. De takken vliegen door de lucht en meneer staat er trots bij te kijken als hij klaar is. Vorige week trof ik eindelijk eens een heer die een stuk had meegenomen en het groen droeg als een pruik. Het was komisch om te zien hoe hij vol trots lag te burlen in het bos met zijn pruik van gras.
petermaris.wordpress.com 