De wind snijdt door het open duin en ik voel hoe de kou ons land in blaast. Ik trek de kraag van mijn jas omhoog, terwijl ik de boswachter op zijn hielen volg. Het Kraansvlak is een gebied met beperkte toegang, maar onder begeleiding mag je overal komen. Zonder de ballast van een zware camera, houdt de boswachter stevig de pas erin. De sneeuw kraakt onder mijn voeten als we afdalen in een duinpan en gelukkig wat luwte vinden. “Nog een paar heuvels en dan zouden we hen moeten zien”, vertelt de boswachter enthousiast. En als ik dan ook daadwerkelijk bovenaan de heuvel kom, zie ik een aantal bruine kolossen in het besneeuwde duinlandschap staan. We blijven op de duintop wachten, zodat de wisenten kunnen wennen aan de tweepotige verschijning die afsteekt tegen de horizon.
Wanneer de boswachter aangeeft dat het kan, daal ik een stukje af om op ooghoogte te komen met de dieren. Met een schofthoogte van 1,8 meter kun je de wisent niet over het hoofd zien. Een stier heeft meestal een gewicht van ongeveer 840 kilo en koeien wegen rond de 540 kilo. Zij zijn net iets kleiner dan de mannetjes. Met een lengte van bijna 3 meter zijn de runderen uit de kluiten gewassen en niet voor niets de grootste landzoogdieren van Europa! De wisent, ook wel Europese bizon genoemd, is een verre verwant van ons normale rund. Met zijn slankere bouw, hoge rug, korte horens en kastanjebruine vacht lijkt het indrukwekkende dier zo weggelopen uit een oude western.
Naast bast van kardinaalsmuts en eikels, staat er bij wisenten veel gras op het menu. De dieren hebben daarom halfopen bos en struweel nodig om aan hun voedsel te komen. Deels creëren zij dit zelf door gesloten duindoornstruweel open te breken om bij lekkere hapjes te komen. Andere dieren profiteren weer van dit sloopgedrag omdat jonge planten hierdoor meer kans krijgen. Omdat wisenten graag op zijn tijd een zandbad nemen, maken zij open zandige plekken in het landschap. Hierdoor krijgt meteen de duindynamiek een goed zetje in de rug.
Het is een apart gezicht om wisenten in de duinen te zien lopen. Ooit bevolkte hun voorouders heel Europa, maar honderd jaar geleden is de laatste wilde wisent verdwenen, net zoals het oeros en de tarpan. Laatstgenoemde soorten zijn net als de wisent weer teruggefokt via dieren in gevangenschap en overal in Europese natuurgebieden uitgezet.
In het Kraansvlak, een van oudsher voor het publiek afgesloten duinterrein nabij de Kennemerduinen, leven sinds 24 april 2007 wisenten. PWN, Stichting Duinbehoud, ARK, FREE Nature en Stichting Kritisch Bosbeheer zijn hier een project gestart om het gedrag van wisenten te beoordelen en te bekijken wat hun invloed is op het landschap. Dankzij deze opgedane praktijkervaringen is er besloten om vanaf maart zes tot acht wisenten te laten grazen op de Veluwe bij Harskamp.
petermaris.wordpress.com 